Terugblik 3e editie van het Schuldenketen Jaarcongres

Congresverslag

20 juni 2024

BEKIJK ONDERAAN DEZE PAGINA OOK DE VIDEO

Op donderdag 13 juni vond de derde editie van het Jaarcongres Schuldenketen plaats bij Villa Jongerius in Utrecht. Syncasso organiseerde samen met Kerckebosch Studiecentrum dit congres over de groeiende uitdagingen rondom financiële verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van burgers.

Het Jaarcongres Schuldenketen had als doel de schuldenketen te informeren én inspireren. Sprekers en gasten uit de wetenschap, praktijk en beleid kwamen samen om hun visie en ervaring te delen op deze interactieve dag. Ester van Rijswijk, econoom, journalist en dagvoorzitter, moedigde sprekers en deelnemers aan kritische vragen te stellen en hield het tempo er gedurende de dag goed in.

Hoogtepunten van het congres

Chi Lueng Chiu, Vitaliteitskundige van kenniscentrum Chivo, sprak over hoe mensen in beweging te krijgen. Hij legde uit waarom mensen bepaalde keuzes maken en dat gedragsverandering soms wel tot het winnen van een veldslag, maar niet tot het winnen van de oorlog leidt. Chi verwees naar het werk van Daniel Kahneman, dat aantoont dat mensen niet altijd logisch en doordacht beslissingen nemen, in tegenstelling tot wat veel economische theorieën veronderstellen.

Leendert Klokkenburg, beleidsmedewerker bij het Ministerie van SZW besprak de lopende verkenning naar het schuldenstelsel die het Ministerie van SZW samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid zijn opgestart. Aanleiding van de verkenning was de ingebrachte Kamermotie waarin gevraagd werd het schuldenstelsel onder de loep te nemen. Leendert belichtte de aanpassingen van de afgelopen jaren en besprak mogelijke oplossingen zoals kostenbeperking en prikkels voor de-escalerende maatregelen. Goed om te zien dat het conceptwetsvoorstel ‘Meedelen in beslag’, dat Syncasso en Movisie 24 oktober 2023 overhandigden aan de voorzitter van de vaste commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid onderdeel is van de verkenning. De feedback uit het publiek benadrukte het belang van autonomie en vereenvoudigde overheidscommunicatie.

Prof. dr. Nadja Jungmann, Lector Schulden en Incasso bij de Hogeschool van Utrecht en trainer en adviseur bij Social Forceging in op welke systeemwijzigingen nodig zijn en kunnen bijdragen aan het terugdringen van schuldenproblematiek. Daarin wees zij het publiek op cruciale randvoorwaarden op het gebied van wonen, werk en inkomen. Bovendien wees zij naar kritische vragen die nodig zijn voor toetsing van mogelijke systeemwijzigingen.

• Welke doelen moeten met de ingreep verwezenlijkt worden?
• Welke middelen en instrumenten helpen?
• Wie moet wat doen?
• Welke onbedoelde effecten kunnen optreden?
• Wat gebeurt er als de overheid niet inspringt of helpt?

Het publiek voegde aan de levendige discussie de stelling toe: “Autonomie totdat het tegen je werkt.”

Na de lunch waarin publiek enthousiast bleef door discussiëren opende Ester Wevers- Marsman CSEP, Operationeel manager – Centraal Justitieel Incassobureau het middagprogramma met lessen uit de praktijk van het CJIB en Rijksincasso. Ze benadrukte het belang van flexibiliteit bij het innen van boetes en deelde ervaringen met nieuwe werkwijzen zoals uitstel, noodstopprocedures en maatwerkregelingen. Ze lichtte ook de pilot toe, die CJIB samen met onder andere Syncasso in Leeuwarden uitvoert, gericht op het voorkomen van een executietraject.

Dr. Anna Custers, lector Armoede Interventies bij de Hogeschool van Amsterdam, presenteerde de resultaten uit het onderzoek naar het financieel welzijn van hbo-studenten. Ze onthulde dat 50% van de studenten zich zorgen maakt over geld en 20% betalingsachterstanden heeft. Dat ging volgens het onderzoek met name over vorderingen ontstaan door aankopen op afbetaling  op de voet gevolgd door achterstallige betalingen voor zorgkosten. Suggesties uit het publiek om deze groep te helpen, omvatten lesmateriaal voor jongeren, gesynchroniseerde incassodatums voor zorgverzekering en inzet van influencers.

Marianne van den Anker, ombudsvrouw bij de Ombudsman Rotterdam Rijnmond (ORR), sloot het dagprogramma af met een doorkijkje naar de wereld van de burger. Ze sprak over de “lokettenjungle” en het “niemandsland”.  De ombudsvrouw benadrukte het belang van mandaat en effectieve besluitvorming in overlegtafels om daadwerkelijk verschil te maken, in plaats van alleen zorgen te uiten. Ze pleitte voor het consequent toepassen van de “ombudsbril” om complexe wetten en regels op een rechtvaardige en transparante manier te interpreteren. Daarnaast bekritiseert ze het falen van systemen zoals het toeslagenschandaal, en benadrukte ze de noodzaak van oplossingsgericht werken en betere ondersteuning voor mensen met schulden.

Het inhoudelijke programma sloten we af met een interactieve sessie waarin ketenpartners onderzochten wat ze van elkaar nodig hebben om als geheel in beweging te komen. Concrete voorstellen werden opgesteld om ketenpartners te prikkelen om zelfredzaamheid en duurzaam betaalgedrag bij burgers te vergroten.

CEO Michaël Brouwer van Syncasso riep in de dagafsluiting op tot samenwerking en moedigde ketenpartners aan de ombudsbril van Marianne van den Anker op te zetten en te blijven kijken naar wat er echt aan de hand is. “Laat nooit los wat – de klant centraal stellen – echt betekent.” Hij benadrukte tevens het belang van duurzaamheid en financiële zelfredzaamheid voor een stabiele toekomst.

Conclusie

Het Schuldencongres bood een inspirerende en uitgebreide blik op de uitdagingen en oplossingen rondom schuldenproblematiek. Het interactieve karakter van de dag leverde waardevolle inzichten en ervaringen op die bijdragen aan een meer geïntegreerde en effectieve aanpak van schulden in de participatiemaatschappij.

Volgend jaar ook deelnemen aan het ketencongres? Syncasso organiseert regelmatig groeisessies waarin branche-overstijgend werken aan het versterken van de keten en een financieel gezonde toekomst. Schrijf je in voor onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van toekomstige evenementen.